Hilversum, Dudok en Mondriaan
Hilversum, Dudok en Mondriaan
Hilversums meest bekende kunstenaar is toch wel architect Dudok. De visionair achter die typische Hilversumse woningen, het raadhuis (ons logo!) en zelfs complete wijken, heeft zijn stempel op 'ons' dorp gedrukt. Maar wist u dat een andere grote kunstenaar ook een link met de gemeente Hilversum én Dudok heeft?
Compositie met twee lijnen - Piet Mondriaan, 1930/31, olieverf op doek
In 1931 was Dudoks meesterwek klaar: het Raadhuis van Hilversum nestelde zich op het voormalig landgoed Witten Hull. Nu het gebouw er stond meenden enkele kunstzinnige Hilversummers het een goed idee om ook an het interieur te denken. Deze Hilversumse leden van het Nederlands Kunstverbond hadden aan Dudok de toezegging gedaan om enkele kunstwerken te doneren voor in het raadhuis. Zo kwamen deze leden uit bij niemand minder dan Piet Mondriaan.
Het werk Compositie met twee lijnen is door hen in 1931 aangekocht van Mondriaan, waarna Dudok als eindverantwoordelijke de goedkeuring over het werk moest uitspreken. Mondriaan schreef over het bezoek van Dudok aan zijn atelier en meende dat Dudok het werk niet zo zag zitten: 'Deze (Dudok - GE) kende ik niet maar hij is bij me wezen kijken want hij moet het goedkeuren. Dat heeft hij gedaan maar hij zag er geloof ik niet veel van!' Dat was een misvatting van Mondriaan. Dudok verdedigde Mondriaan en zijn werk namelijk toen het College van Burgemeester en Wethouders in al hun wijsheid ernaar neigde om het geschenk te weigeren. 'De schilder Mondriaan is ongetwijfeld een representatieve figuur onder de hedendaagse schilders, en als zoodanig is zijn werk een aanvulling.(...) Ik geef uw College in overweging het werk onder dankbetuiging aan de schenkers te aanvaarden.' Dat heeft het College dan maar gedaan. Toch bleven ze volharden in hun afkeer van het werk van Mondriaan: het schilerdij heeft nooit in onze raadszaal gehangen.
Ook later was de waardering voor het kunstwerk door de Hilversummers maar matig. Het werd uitgeleend aan het Stedelijk Museum in Amsterdam, en uiteindelijk besloot men het zelfs te verkopen om zo de renovatie van Gooiland te kunnen bekostigen. Een rel was geboren! De minister moest er aan te pas komen om verkoop op de vrije markt te voorkomen. Nederland vreesde dat het kunstwerk vanuit Hilversum naar het buitenland zou gaan, wat men een onverteerbare gedachte vond. Hilversum daarentegen voelde zich buitenspel gezet door de rijksoverheid: subsiside om Gooiland te renoveren kregen zij niet en het geld was dringend nodig. Uiteindelijk werd in 1988 het kunstwerk door de stad Amsterdam voor het bedrag van 2,5 miljoen gulden gekocht. Tot op de dag van vandaag kunnen alle Hilversummers die de 'Hilversumse Mondriaan' willen zien terecht in het Stedelijk Museum.
Brief waarin konde wordt gedaan van de overeenkomst tussen Amsterdam en Hilversum
Wat vond Mondriaan eigenlijk van Dudoks (en ons) raadhuis? Hij vond het 'quasi-modern (...) oud in een nieuwe vorm'. Enthousiast klinkt het niet. Misschien was de liefde tussen Hilversum en Mondriaan gewoon niet 'meant to be!'
Guido Eerenberg
Hilversums meest bekende kunstenaar is toch wel architect Dudok. De visionair achter die typische Hilversumse woningen, het raadhuis (ons logo!) en zelfs complete wijken, heeft zijn stempel op 'ons' dorp gedrukt. Maar wist u dat een andere grote kunstenaar ook een link met de gemeente Hilversum én Dudok heeft?
Compositie met twee lijnen - Piet Mondriaan, 1930/31, olieverf op doek
In 1931 was Dudoks meesterwek klaar: het Raadhuis van Hilversum nestelde zich op het voormalig landgoed Witten Hull. Nu het gebouw er stond meenden enkele kunstzinnige Hilversummers het een goed idee om ook an het interieur te denken. Deze Hilversumse leden van het Nederlands Kunstverbond hadden aan Dudok de toezegging gedaan om enkele kunstwerken te doneren voor in het raadhuis. Zo kwamen deze leden uit bij niemand minder dan Piet Mondriaan.
Het werk Compositie met twee lijnen is door hen in 1931 aangekocht van Mondriaan, waarna Dudok als eindverantwoordelijke de goedkeuring over het werk moest uitspreken. Mondriaan schreef over het bezoek van Dudok aan zijn atelier en meende dat Dudok het werk niet zo zag zitten: 'Deze (Dudok - GE) kende ik niet maar hij is bij me wezen kijken want hij moet het goedkeuren. Dat heeft hij gedaan maar hij zag er geloof ik niet veel van!' Dat was een misvatting van Mondriaan. Dudok verdedigde Mondriaan en zijn werk namelijk toen het College van Burgemeester en Wethouders in al hun wijsheid ernaar neigde om het geschenk te weigeren. 'De schilder Mondriaan is ongetwijfeld een representatieve figuur onder de hedendaagse schilders, en als zoodanig is zijn werk een aanvulling.(...) Ik geef uw College in overweging het werk onder dankbetuiging aan de schenkers te aanvaarden.' Dat heeft het College dan maar gedaan. Toch bleven ze volharden in hun afkeer van het werk van Mondriaan: het schilerdij heeft nooit in onze raadszaal gehangen.
Ook later was de waardering voor het kunstwerk door de Hilversummers maar matig. Het werd uitgeleend aan het Stedelijk Museum in Amsterdam, en uiteindelijk besloot men het zelfs te verkopen om zo de renovatie van Gooiland te kunnen bekostigen. Een rel was geboren! De minister moest er aan te pas komen om verkoop op de vrije markt te voorkomen. Nederland vreesde dat het kunstwerk vanuit Hilversum naar het buitenland zou gaan, wat men een onverteerbare gedachte vond. Hilversum daarentegen voelde zich buitenspel gezet door de rijksoverheid: subsiside om Gooiland te renoveren kregen zij niet en het geld was dringend nodig. Uiteindelijk werd in 1988 het kunstwerk door de stad Amsterdam voor het bedrag van 2,5 miljoen gulden gekocht. Tot op de dag van vandaag kunnen alle Hilversummers die de 'Hilversumse Mondriaan' willen zien terecht in het Stedelijk Museum.
Brief waarin konde wordt gedaan van de overeenkomst tussen Amsterdam en Hilversum
Wat vond Mondriaan eigenlijk van Dudoks (en ons) raadhuis? Hij vond het 'quasi-modern (...) oud in een nieuwe vorm'. Enthousiast klinkt het niet. Misschien was de liefde tussen Hilversum en Mondriaan gewoon niet 'meant to be!'
Guido Eerenberg
De Koster cs Makelaars
Melkpad 34
1217 KD Hilversum